Hoge schulden hebben niet alleen grote gevolgen voor de persoon met een betalingsachterstand, maar leiden ook tot aanzienlijke kosten voor de samenleving. Dit blijkt uit het Interdepartementale Beleidsonderzoek (IBO) naar problematische schulden. Het rapport “Naar een beter werkende schuldenketen”, dat zonder politieke sturing is opgesteld, wordt vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.
De onderzoekers benadrukken dat problematische schulden vaak ontstaan door andere problemen in het leven van mensen. Eenmaal in de schulden, lopen de kosten sterk op en raken mensen het overzicht kwijt. Hulp komt vaak te laat. Om dit te voorkomen, moet er per persoon één schuldenoverzicht komen waarin alle schulden bij zowel de overheid als bedrijven zijn opgenomen. Daarnaast moeten aanmaningskosten en boetes voor te laat betalen worden verlaagd om te voorkomen dat schulden snel oplopen. Het is ook belangrijk dat verschillende partijen meer samenwerken vanuit het maatschappelijk belang.
Minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, Carola Schouten, zegt: “Problematische schulden zijn eigenlijk nooit het enige probleem in het leven van mensen. Wanneer het al tegenzit, is het vaak ontzettend moeilijk om overzicht te houden. En als je eenmaal in die put gevallen bent, kom je er zelden zonder hulp weer uit. We zijn de afgelopen jaren begonnen met meer op deze manier naar schulden te kijken. Daarom is dit ook zo’n waardevol onderzoek, dat vele aanknopingspunten biedt voor het verder verbeteren van onze aanpak.”
In opdracht van het IBO hebben Panteia, de Hogeschool Utrecht en het Nibud de maatschappelijke kosten van schulden in kaart gebracht. Deze bedragen ten minste 8,5 miljard euro per jaar, wat neerkomt op 500 euro per Nederlander. Problematische schulden gaan vaak gepaard met langdurige stress. Mensen met hoge schulden melden zich vaker ziek, zijn minder productief of verliezen hun baan en maken hogere zorgkosten. Deze kosten worden door de samenleving als geheel gedragen. Het is voor het eerst dat deze kosten op een systematische wijze zijn onderzocht.
In Nederland wonen ongeveer 730.000 huishoudens met problematische schulden, wat neerkomt op ongeveer één op de elf huishoudens. Schulden worden als problematisch beschouwd als mensen niet in staat zijn deze af te lossen met hun maandelijkse inkomen. De onderzoekers stellen een pakket maatregelen voor om problematische schulden beter te voorkomen, de sterke kostenstijging te verlagen en de periode dat mensen in schulden zitten te verkorten. Het kabinet zal later een uitgebreide reactie op het rapport naar de Kamer sturen.
